N’chifukwa chiyani munasankha kuphunzira za kayendetsedwe ka boma?
Chifukwa chiyani ndinasankha Public Administration: Chifukwa ndikufuna kutumikira anthu mogwirizana ndi ntchito zaboma. Za maphunziro anga aku koleji: Maphunziro anga si ophweka, chifukwa muyenera kukhala ndi chikumbukiro chakuthwa kuloweza pamtima malamulo, zovuta zamakhalidwe aumunthu, psychology ndi zina zambiri za njira za boma.
Kodi digiri ya bachelor mu kayendetsedwe ka boma ndiyofunika?
Kukhala ndi digiri mu kayendetsedwe ka boma kutha kukonzekeretsani ntchito yokonza misewu yayikulu, chitukuko chakumidzi, kapena kafukufuku wazachuma. Kufunafuna ntchito pamlingo uwu nthawi zambiri kumaphatikizidwa bwino ndi maphunziro apamwamba, popeza ntchito yothandiza anthu imapangitsa kusiyana kwakukulu pagulu.
Kodi digiri ya Public Administration ndi yabwino kwa chiyani?
Digiri ya kayendetsedwe ka boma imakonzekeretsa omaliza maphunziro kuti azigwira ntchito m'mabungwe osachita phindu, mabungwe aboma, ndi mabungwe ena ogwira ntchito zamagulu ndi aboma. … Pakutha kwa pulogalamu yawo, ophunzira amadziwa momwe angayendetsere pulojekiti ya boma kapena yopanda phindu pomaliza.
Mumaphunzirapo chiyani pa kayendetsedwe ka boma?
Maphunziro a kayendetsedwe ka boma amayang'ana kwambiri pazinthu monga chuma chaboma, kuyankha, ndi kufotokozera, kusanthula, mayankho ndi kaphatikizidwe kamavuto kasamalidwe kamakono m'mabungwe oweruza milandu. Ntchito za utsogoleri wa boma ziliponso pamlingo uliwonse wa boma.
Mitundu ya kayendetsedwe ka boma ndi chiyani?
Nthawi zambiri, pali njira zitatu zodziwika bwino zomvetsetsa kayendetsedwe ka boma: Classical Public Administration Theory, New Public Management Theory, ndi Postmodern Public Administration Theory, zomwe zimapereka malingaliro osiyanasiyana amomwe woyang'anira amachitira utsogoleri.
Kodi Public Administration imakhudza bwanji moyo wanu?
Impact pa Society
Angathe kukhudza miyoyo ya nzika m'njira zosiyanasiyana monga: Kudziwitsa anthu za malamulo atsopano pokonzekera ndi kukhazikitsa zoyesayesa za mauthenga ofalitsa nkhani. Imathandiza mabungwe kutsatira malamulo, malamulo ndi malamulo atsopano monga amapangidwa ndi maboma am'deralo, maboma ndi feduro.
Kodi utsogoleri wa boma ndi digiri yopanda ntchito?
Madigiri a MPA ndizomwe mukufuna kuti mukwaniritse patsogolo. Ikhoza kukuphunzitsani luso la kasamalidwe ka bungwe lomwe simunathe kugwiritsa ntchito. Koma monga madigiri ambiri omwe si aukadaulo m'boma, ndi pepala chabe. … Madigiri a MPA ndiwopanda ntchito kunja kwa ntchito yanu ya boma.
Kodi kayendetsedwe ka boma ndi kovuta?
Nkhaniyi anthu ambiri amaiona kuti ndi yosavuta kumva. Pali zinthu zambiri zophunzirira zoperekedwa ndi boma. Mafunso nthawi zambiri amakhala olunjika. Pali kuphatikizika kochuluka ndi mapepala a maphunziro onse.
Kodi ndingatani ndi bachelor in public management?
Ndi bachelor of public management, mudzakhala okonzekera ntchito zingapo, kuphatikiza director of administration, manejala wa mabungwe aboma ndi wabizinesi, katswiri wamkulu wazachipatala, kapena wotsogolera mapulogalamu.
Ndi mbali ziti zofunika za kayendetsedwe ka boma?
Zina mwa kayendetsedwe ka boma ndi monga kukonzekera, kukonza, kukonza, kutsogolera, kugwirizanitsa, kupereka malipoti ndi bajeti. Monga zochitika, zikhoza kutsatiridwa kwa Mulungu Wamphamvuyonse amene analinganiza kukhalapo kwa munthu monga cholengedwa. Monga gawo la maphunziro, zitha kutsatiridwa kwambiri ndi Woodrow Wilson.
Kodi nkhani zazikuluzikulu za kayendetsedwe ka boma ndi ziti?
Zofunikira za O level, ndiye kuti, kuphatikiza kwa WAEC kwa Public Administration kuyenera kuphatikiza:
- Chilankhulo chachingerezi.
- Masamu.
- Zachuma.
- Kuwerengera.
- Boma.
- Nkhani yamalonda.
30 gawo. 2020 g.
Kodi ntchito za kayendetsedwe ka boma ndi zotani?
Ulamuliro wa boma, kukhazikitsa ndondomeko za boma. Masiku ano utsogoleri wa boma nthawi zambiri umadziwika kuti ukuphatikizanso udindo wina wokhazikitsa mfundo ndi ndondomeko za maboma. Makamaka, ndikukonzekera, kukonza, kutsogolera, kugwirizanitsa, ndi kuyang'anira ntchito za boma.
Kodi digiri ya boma ndi yotani?
Digiri ya Public Administration ndi digiri yamaphunziro yoperekedwa kwa ophunzira omwe amaliza maphunziro a sekondale, yunivesite, kapena masukulu abizinesi omwe amayang'ana kwambiri kayendetsedwe ka boma. Maphunziro a kayendetsedwe ka boma nthawi zambiri amaphatikizanso kuwunika kwa mabungwe aboma, ndondomeko, ndi mapulogalamu.